Nie ma zmiłuj, czyli #MeToo w Kanadzie

Kanada jest podzielona na prowincje i terytoria – kraj tak rozległy nie może być zarządzany centralnie. Politycznym i finansowym centrum Kanady jest prowincja Ontario, trzykrotnie większa od Polski. To tu leży dość małomiasteczkowa Ottawa, która jest stolicą całego kraju, i tu leży Toronto, superpolis, nowoczesne i najbardziej wielokulturowe miasto świata.

To z perspektywy poszczególnych prowincji najlepiej widać polityczne mechanizmy – politykę przedstawia się na szczeblu centralnym, ale robi się ją tu, w prowincjach. Za kilka miesięcy odbędą się w Ontario wybory – o utrzymanie władzy walczy liberalna premier Kathleen Wynne.

Ale właśnie przetasowano karty. W środę wieczorem spadła głowa szefa opozycji w prowincji Ontario. Patrick Brown, młody przywódca partii konserwatywnej, został oskarżony o molestowanie seksualne przez dwie kobiety. Żadna z nich nie ujawniła swojego nazwiska, choć opisywane okoliczności pozwalają konserwatystom łatwo je zidentyfikować.

Brown natychmiast zaprzeczył oskarżeniom, jednocześnie rezygnując z przywództwa: dobro partii stawiam wyżej niż osobiste ambicje. Podczas konferencji prasowej w Toronto stał przy mikrofonie sam, a oczy miał pełne łez. Zabrakło zwyczajowego w takich sytuacjach wspierającego tłumu doradców, przyjaciół i zdruzgotanej, ale też zranionej, acz wiernej żony.

Egzekucja Browna była błyskawiczna i przykładna. Ale nawet media, dotyczas pierwsze w radykalnym piętnowaniu przypadków molestowania seksualnego, zaczynają mieć wątpliwości. Nie co do istoty, ale co do metod.

Konserwatywny dziennik „The National Post” napisze, że polityczny lider został starty jak zastygająca żywica z drzewa klonowego. Żaden z jego kolegów, ani na szczeblu prowincji, ani na szczeblu federalnym, nie zdecydował się na głos poparcia. O zasadzie domniemania niewinności nie zająknęła się ani premier Ontario, ani premier Kanady. Współpracownicy w polityce są jak muchy – one pierwsze czują trupa i odlatują, napisała komentatorka Posta.

Głos zabierze też liberalny, największy w Kanadzie dziennik „The Toronto Star”: Brown jest w polityce od 20 lat, nigdy nie było pogłosek o jego niewłaściwym zachowaniu, aż do teraz, kiedy partie szykują się do kolejnych wyborów. Dziennik pisze, że utrącenie Browna to nie kamyczek do ogródka obrońców praw kobiet, ale kamień, który rozwala szybę ruchu #MeToo.

Kilkanaście godzin po ujawnieniu sprawy Browna ze stanowiska ustąpił Kent Hehr, dotychczasowy minister sportu i niepełnosprawności. Ujawniono liczne przypadki kobiet, które wielokrotnie skarżyły się na niewłaściwe, głównie słowne, zachowanie ministra. Hehr stwierdził, że rezygnuje czasowo, dopóki nie zakończy się postępowanie w jego sprawie, a usuwa się w cień dla dobra rządu, który musi pracować efektywnie.

Premier Trudeau, który przebywał w Davos na szczycie ekonomicznym, błyskawicznie przyjął jego rezygnację i wydał oświadczenie: „Molestowanie w każdej postaci jest nieakceptowalne, a Kanadyjczycy mają prawo do życia i pracy w otoczeniu wolnym od napaści”.

Ale to nie koniec. Przecieki z Ottawy sugerują, że to dopiero początek, a ujawnienie tych dwóch spraw pociągnie za sobą kolejne oskarżenia o niewłaściwe zachowania seksualne.

Pytanie, jaką przyjąć miarę do oceny takich przypadków. O ministrze Hehrze plotkowano od dawna, jego zachowanie było tajemnicą poliszynela, a wybuch skandalu – tylko kwestią czasu. W przypadku Browna okoliczności są inne – wedle zeznań kobiet Brown zatrzymał się za każdym razem, gdy usłyszał „nie”. Kanadyjczycy na bieżąco muszą wypracować zasady radzenia sobie z takimi zgłoszeniami, by zapewnić przejrzystość procesu i chronić obydwie strony: oskarżającą i oskarżanego, domniemaną ofiarę i domniemanego sprawcę.

Do tej pory ustalili jedno: kobiety, które podnoszą takie zarzuty, objęte są z automatu domniemaniem, że mówią prawdę, dlatego należy im się szacunek i ochrona.

Ważne są natomiast dwie rzeczy – błyskawiczna reakcja polityków i jasno wyrażone „zero tolerancji”. Przyjęto, że na czas postępowania mężczyźni wycofują się z życia publicznego i poddają procedurom. Wysłano też jasny sygnał, który nie pozostawia wątpliwości: każdy taki przypadek będzie traktowany z należytą powagą.

Ale jest jeszcze jedno pytanie, które warto zadać. Do tej pory bowiem ruch #MeToo przyczynił się do obnażenia przypadków niewłaściwych zachowań seksualnych głównie w świecie mediów, sztuki i kultury. A o politykach – cicho.

A to przecież polityka jest najściślej sprzężona w władzą, z wywieraniem wpływu, z zaznaczaniem terytorium, z dominacją. Czyli z istotą tego, o czym mówi akcja #MeToo.

Wygląda na to, że #MeToo w Kanadzie dopiero się rozkręca i żaden z polityków nie może czuć się chroniony immunitetem.

A w Polsce?