Niegodziwość, czyli zapraszamy Państwa do pogromów

Czy są jeszcze jakieś granice niegodziwości?

Czytam, że w marcu na antenie TVP pojawi się odcinek serialu „Ojciec Mateusz”, w którym niedawno przybyły do Polski muzułmanin podłoży ładunek wybuchowy na placu zabaw. „Gazeta Wyborcza” donosi, że rolę zaproponowano aktorowi polsko-etiopskiego pochodzenia, Mikołajowi Woubishetowi.

Mikołaj Woubishet odmówił.

Jak tłumaczy na Facebooku, „mimo że grałem już w serialach kilka razy przybyszów z najodleglejszych zakątków świata, to nigdy nie dostałem propozycji roli, która w moim odczuciu bazuje na bolesnym stereotypie złego muzułmańskiego uchodźcy. Nie chciałem firmować tego swoją twarzą, bo się zwyczajnie z tym nie zgadzam. (…) Nie uważam, żebym zachował się jakoś szczególnie bohatersko, tylko w zgodzie z własnymi przekonaniami. Do czego gorąco i Państwa namawiam”.

Aktor dostał mnóstwo słów poparcia i gratulacje, że zachował się przyzwoicie.

Ale to bardzo przykre, że odmowa firmowania ksenofobicznych, krzywdzących akcji zasługuje dziś na opisywanie w prasie – jakby była rzadkim przykładem heroizmu. A przecież niebranie udziału w nagonce (pardon le moi łowieckie słownictwo w kontekście nienawiści i zabijania dla przyjemności, pełno go jakoś ostatnio w publicznym dyskursie) – a zatem niebranie udziału w nagonce nie powinno być powodem do chwały, ale prostym odruchem.

Natomiast oburzające i niegodziwe jest to, że publiczna telewizja ma służyć mowie nienawiści. Bo do tego sprowadza się promocja nieprawdziwego, krzywdzącego stereotypu. O ile ksenofobiczne i rasistowskie odzywki niektórych polityków do tej pory zbywaliśmy jako rojenia starców i głupców, to w tej chwili za przekaz odpowiada instytucja, która jest oknem na świat dla milionów wyborców w Polsce.

Pielęgnowanie lęków przed nieznanym, podsycanie strachu przed wyimaginowanym zagrożeniem i wpisywanie ich w figurę muzułmanina, uchodźcy, innego – to nie tylko błąd, to po prostu niegodziwość.

Wplatanie takiego wątku do scenariusza popularnego serialu o poczciwym, prawym księdzu pokazuje, że decydenci liczą na wykorzystanie go do inżynierii społecznej. To odrażające.

Na jaki efekt liczą twórcy serialu i decydenci z TVP? Jakie postawy chcą kształtować? Co chcą osiągnąć? Czy wezmą za to odpowiedzialność?

Gdyby takie działanie przypisano niszowej, skrajnie prawicowej telewizji internetowej, moglibyśmy narzekać, że to bańka, margines, aberracja. Ale tu mowa o największej telewizji w Polsce, o publicznym nadawcy finansowanym z Państwa kieszeni.

Pytanie, jaki to ma związek z Kanadą, której dotyczy ten blog?

Islamofobia w Kanadzie

Kilka dni temu media opisywały przypadek dziewczynki w hidżabie, na którą miał rzucić się mężczyzna z nożyczkami i pociąć jej chustę. O sprawie opowiadali przedstawiciele policji i kuratorium (TDSB). Wkrótce okazało się, że dziewczynka zmyśliła tę historię – ale media nie przestały się nią zajmować. Już nie w odniesieniu do tego przypadku, ale do ukrytej islamofobii i sposobach walki z uprzedzeniami.

Zanim jeszcze okazało się, że dziewczynka fantazjowała, na pierwsze doniesienia o ataku natychmiast zareagowali czołowi kanadyjscy politycy.

Premier Justin Trudeau błyskawicznie potępił napaść i zapewnił dziewczynce wsparcie: „Chcę, by ona, jej rodzina i otoczenie wiedzieli, że Kanadyjczycy tacy nie są, Kanada taka nie jest”. Także przywódca partii opozycyjnej, konserwatysta Andrew Scheer, nazwał wydarzenie „odrażającym”, a rzecznik TDSB powiedział mediom, że władze są „zszokowane na wieść o napaści” i dołożą starań, by zapewnić rodzinie wszelkie wsparcie.

To reakcja, jakiej można spodziewać się po przywódcach: że będą chronili mniejszość, która czuje się zagrożona. Tymczasem w Polsce z góry sączy się przekaz pełen nienawiści, zachęcający do przemocy. Bo do tego to nieodmiennie prowadzi.

Na razie doniesienia o jednym odcinku serialu przewijają się w mediach społecznościowych jako ciekawostka – a powinny poderwać nas na nogi. To – nie pierwsze, ale coraz wyraźniejsze – sygnały, że Polska dryfuje w kierunku pogromów i Kryształowej Nocy.

Myślą Państwo, że to się nie wydarzy? Że nie jesteśmy do tego zdolni? Historia pokazuje, że mamy do tego wszelkie kompetencje.

Ja nie mam co do tego wątpliwości. Pytanie, kto weźmie za to odpowiedzialność.